Promotieonderzoek
Eri van Heijnsbergen is op 20 december 2017 gepromoveerd bij de Universiteit Utrecht. Ze heeft onderzoek gedaan naar alternatieve bronnen voor Legionella. Momenteel zijn er 62 legionellasoorten bekend en ongeveer de helft hiervan kan ziekte veroorzaken bij de mens. In 2016 zijn er 324 patiënten geregistreerd. Het overgrote deel hiervan zijn individuele ziektegevallen en zijn niet gerelateerd aan een cluster. Ondanks bronopsporing wordt zelden de bron achterhaald. Het onderzoek richt zich op het achterhalen van alternatieve bronnen, zodat het brononderzoek kan worden geoptimaliseerd.
32 reservoirs, waarvan 17 bevestigde bronnen
Er zijn 32 reservoirs opgesomd waar legionella zich in kunnen bevinden. Als blootstelling aan legionellabacteriën uit een reservoir leidt tot infectie, wordt het een bron genoemd. Wanneer er voldoende bewijzen zijn die aantonen dat mensen door legionella uit het reservoir zijn geïnfecteerd, wordt het een bevestigde bron genoemd.
| Potentiële legionellabron | Bevestigde bron |
| Koeltorens | Ja |
| Whirlpools | Ja |
| Potgrond/compost | Ja |
| Baden | Ja |
| Fonteinen | Ja |
| Afvalwater(zuiveringen) | Ja |
| Luchtbevochtigers | Ja |
| IJs/ijsmachines | Ja |
| Mistmachines | Ja |
| Airconditioningsystemen | Ja |
| Bronwater | Ja |
| Natuurlijke grond | Ja |
| Koelwater voor machines | Ja |
| Freesmachines | Ja |
| Scheepswaterpompen | Ja |
| Voetenbaden | Ja |
| Thoraxdrainage | Ja |
| Ademhalingsapparatuur | |
| Overige medische apparatuur | |
| Schoonmaakwater | |
| Ballastwatertanks | |
| Tandartsunits | |
| Hemelwater van daken | |
| Bouw en uitgraving | |
| Condensorreiniging van de stoomturbine | |
| Niet gebruikte bedpanspoelers | |
| Oppervlaktewater | |
| Grondwater | |
| Regenwater op het wegdek | |
| Handdoekverwarmers werkend op stoom | |
| Industriële luchtwassers | |
| Tuinslangen |
Grond en regenplassen
In Nederland zijn er meer meldingen van patiënten na veel neerslag. Dit is reden geweest om te onderzoeken of Legionella voorkomt in grond en regenplassen. Er is daarom tuingrond bemonsterd. Bij 22 van de 177 onderzochte tuinen zijn legionellabacterien aangetroffen. Zeven van de 22 grondmonsters bevatten Legionella pneumophila. De geïsoleerde Legionella pneumophila stammen bestonden uit 15 verschillende sequentietypes. Drie van deze types werden eerder ook bij patiënten gevonden (ST84, ST115, ST477). Legionella pneumophila overleeft beter in kleigrond dan in zandgrond.
Er zijn ook monsters genomen van regenwaterplassen. Bij drie van de 77 onderzochte monsters werden legionellabacteriën gevonden. Twee van deze monsters bevatte Legionella pneumophila. Van de geïsoleerde Legionella pneumophila stammen hadden er drie een klinisch-relevant sequentietype (ST710, ST477 en ST1064).
Legionellabacteriën kunnen mogelijk verplaatsen van grond naar een matrix waaruit de bacterie kan worden verneveld. Verneveling zou plaats kunnen vinden wanneer er bijvoorbeeld een auto door de regenplas rijdt.
Aanbeveling voor bronopsporing
Er wordt aanbevolen om voortaan (tuin)grond, koeltorens en afvalwaterzuiveringen mee te nemen bij brononderzoek.
