In 2017 en 2018 zijn mensen ziek geworden van legionella in de lucht, dat wil zeggen van de legionella die via nevel is verspreid. Deze nevel is, door beluchting van het afvalwater, ontstaan bij industriële afvalwaterzuiveringen waarvan het afvalwater hoge concentraties legionella bevatte. Nevel kan zich tot kilometers ver verspreiden en omwonenden ziek maken.
Afvalwaterzuiveringen
Afvalwaterzuivering en Wet Milieubeheer
Anders dan bij koeltorens zijn er geen specifieke voorschriften voor legionellapreventie. Wel is er een algehele zorgplicht (artikel 1.1a). De zorgplicht stelt dat een installatie redelijkerwijs geen nadelige gevolgen mag hebben voor het milieu. Het RIVM heeft in 2019 onderzoek gedaan naar de legionellarisico’s bij afvalwaterzuiveringen. Bij warme afvalwaterstromen bestaat er een risico op legionellagroei en -verspreiding. Het RIVM beveelt verschillende maatregelen aan, zoals afdekking, dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen en het aanpassen van de temperatuur. Deze kennis helpt bij het invullen van de zorgplicht.
Wanneer mensen Legionellose hebben opgelopen door een afvalwaterzuivering kan de gemeente terugvallen op de Wet Milieubeheer hoofdstuk 17 ‘Ongewoon voorval’. De gemeente kan aanvullende maatregelen afdwingen om verdere legionellabesmetting te voorkomen. De Omgevingsvergunning kan worden aangescherpt.
Bij nieuw te bouwen installaties kan de gemeente specifieke voorschriften opnemen in de Omgevingsvergunning.
Omgevingsdienst
De Omgevingsdiensten houden toezicht vanuit de Wet Milieubeheer. Door het ministerie wordt aangedrongen op het nemen van maatregelen bij risicovolle zuiveringen. Risicovolle zuivering bevinden zich bij de levensmiddelenindustrie, papier-/houtindustrie, petrochemie, destructiebedrijven en waterschappen. Het gaat om zuiveringen met een watertemperatuur boven 25°C.
Bij een risicovolle zuivering is het nodig om een risicoanalyse uit te voeren, een beheersplan op te stellen en periodiek te bemonsteren. Het is een dringend advies om de beluchte installatie-onderdelen af te dekken. Indien er ook Legionellabacteriën zijn aangetroffen moet dit worden gemeld. Daarnaast wordt aanbevolen het systeemontwerp te herzien. Wanneer er mogelijk mensen ziek zijn geworden, moet dit worden gemeld als ongewoon voorval.
Arbowet
Een werkgever moet voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers zorgen. Het opstellen van een risico-inventarisatie en -evaluatie draagt hieraan bij. Arbeidsomstandighedenbesluit artikelen 4.84 tot en met 4.102 besteden aandacht aan biologische agentia en legionella.
Arbo informatieblad 9 is erop gericht om de risico’s door biologische agentia te minimaliseren. Arbo informatieblad 32 gaat in op legionellapreventie bij proceswatersystemen. Het A&O-fonds Waterschappen heeft een Arbocatalogus uitgebracht. Deel 5 hoofdstuk 4 beschrijft de risico van biologische agentia.
Geen normwaarden
Er zijn in Nederland geen grenswaarden voor legionella in afvalwater. In 2013 was in Warstein (DE) een legionella-uitbraak vanuit een afvalwaterzuivering. Een exportcommissie heeft aanbevolen om bij legionellaconcentraties boven 100.000 kolonievormende eenheden per liter (kve/l) maatregelen te nemen.
Bij beluchte bassins heeft Hydroscope bij waterconcentraties boven 1.000.000 kve/l ook legionella in de lucht aangetroffen. Hydroscope beveelt daarom aan om boven deze concentratie de beluchte bassins af te dekken.
Hydroscope heeft zich gespecialiseerd in legionellapreventie bij afvalwaterzuivering. U kunt bij ons terecht voor een legionellarisicobeoordeling die is afgestemd op de regelgeving. Het analyseren van afvalwater en lucht op legionella is een specialisme waarmee Hydroscope voorop loopt in de markt.