Er is nog weinig bekend over Legionella pneumophila in afvalwaterzuiveringen. Alleen onder ongunstige omstandigheden kan het een gevaar vormen voor werknemers en de omgeving. Door het uitvoeren van een risicobeoordeling en bemonstering kunt u de risico’s in kaart brengen.
Zo brengt u legionellarisico's van afvalwater in kaart
Legionella in afvalwaterzuiveringen
Er zijn enkele cases bekend waarbij medewerkers en omwonenden ziek zijn geworden van legionella uit een afvalwaterzuivering. Zo hebben in Scandinavië verschillende medewerkers Legionellose opgelopen in de buurt van beluchtingsbassins. In Duitsland zijn mensen ziek geworden van legionellabacteriën die zich hebben verspreid via een koeltoren. De legionellabacteriën waren vanuit het afvalwater in de koeltoren terechtgekomen. Na twee legionella-uitbraken in Nederland is Hydroscope zich in afvalwaterzuiveringen gaan verdiepen.
Risicofactoren
Diverse factoren zijn bepalend voor het risico op groei en verspreiding van legionella, zoals:
- Het type afvalwater: Legionella is aangetroffen in afvalwater van bijvoorbeeld voedingsmiddelenindustrie, papierindustrie en lederindustrie.
- De watertemperatuur: 37°C is de ideale temperatuur voor legionellagroei.
- Het type beluchting: Mechanische beluchting zorgt bijvoorbeeld voor meer verneveling dan fijne bellenbeluchting.
- Het risico op kruisbesmetting van bijvoorbeeld een koeltoren.
- De afstand tot de (bebouwde) omgeving en kwetsbare doelgroepen.
Hydroscope kan voor u een risicobeoordeling uitvoeren.
Bemonstering van afvalwater
Monsterneming
Het bemonsteren van afvalwater op legionella is een vak apart. Hydroscope is als één van de weinige bedrijven conform NEN-EN-ISO 19458 geaccrediteerd voor het nemen van legionellamonsters in afvalwater. Daarnaast hebben we kennis van NEN 6600-1.
Samen stellen we een monsterplan op. Afhankelijk van het doel (bronopsporing, risicoschatting of monitoring) bepalen we de monsterpunten, analysemethoden en frequentie. De monsterpunten worden in een fotorapportage vastgelegd. Hydroscope beschikt over speciale apparatuur. De monsters worden gekoeld getransporteerd en zo snel mogelijk naar het laboratorium gebracht.
Analyse van afvalwater
Kweekmethode
De kweekmethode is de meest geschikte methode om levende legionellabacteriën te detecteren. Daarnaast is de methode relatief goedkoop. Het analyseren van afvalwater is echter lastiger dan bijvoorbeeld drinkwater. Er zijn immers veel andere bacteriën en schimmels aanwezig die het analyseproces kunnen verstoren.
Legionella wordt onder accreditatie geanalyseerd conform NEN-EN-ISO 11731. Deze norm beschrijft drie methodes. Voor afvalwater is de methode gericht op extreem veel stoorflora (matrix C) het meest geschikt. Lang niet alle laboratoria hebben hier ervaring mee. De watermonsters worden verdund ingezet, er wordt een aanvullende temperatuurbehandeling toegepast en een aanvullende zuurbehandeling toegepast. Door het toepassen van een verdunningsreeks wordt de detectiegrens verhoogd tot bijvoorbeeld 10.000 kolonievormende eenheden per liter (kve/l). Ondanks deze handelingen lukt het niet altijd om een bruikbaar resultaat te krijgen.
qPCR
Het is ook mogelijk om legionella conform NEN 6254 middels qPCR te analyseren. De methode geeft binnen 48 een uitslag en is daarmee aanzienlijk sneller dan de kweekmethode. Tevens heeft de methode minder last van stoorflora.
qPCR heeft ook nadelen. Zo kan er met de methode geen onderscheid gemaakt worden tussen levende en dode bacteriën. qPCR toont alleen Legionella pneumophila aan en niet de andere soorten. De kosten voor qPCR zijn hoger. qPCR is vooral van toegevoegde waarde bij brononderzoek en het toetsten van effectiviteit van maatregelen.
Analyse van lucht
Bij hoge legionellaconcentraties in afvalwater kunnen er legionellabacteriën in de lucht aanwezig zijn. Dit komt vooral voor bij aerosolvormende processen zoals beluchting. De aerosolen kunnen zich naar de omgeving verspreiden en mensen ziek maken.
Hydroscope beschikt over unieke apparatuur om luchtmonsters te nemen. Het apparaat zuigt lucht aan. De lucht wordt door een vloeistof geleid. De vloeistof wordt middels de kweekmethode of qPCR geanalyseerd.
