Hydroscope komt regelmatig normoverschrijdingen van legionella tegen. In veel gevallen is dit preventief te verhelpen door de installatie aan te passen aan de NEN-1006-eisen en goed thermisch beheer toe te passen. In een aantal gevallen is dit echter niet mogelijk omdat het technisch of economisch niet haalbaar is. In die gevallen adviseren wij om op alternatieve technieken over te stappen.
Alternatieve technieken
Alternatieve technieken: preventieve thermische desinfectie
Preventieve thermische desinfectie is een vorm van thermisch beheer. Periodiek wordt een gedeelte van of de gehele drinkwaterinstallatie gedesinfecteerd. Het water wordt tot boven 60 °C verhit, waardoor de aanwezige legionellabacteriën gedood worden. De frequentie wordt zo ingesteld dat de aanwezige bacteriën zich niet tot grote aantallen kunnen vermenigvuldigen. Deze technieken vereisen geen BRL-K14010-certificering. Wel moeten de gebruikte materialen beschikken over een ATA-keuring. De technieken mogen zowel bij prioritaire, zorgplichtige als nieuwbouw installaties worden geplaatst.
Er zijn verschillende systemen leverbaar:
- Verwarmingslint. Een elektrisch lint wordt in de drinkwaterinstallatie aangebracht die het water periodiek tot boven 60 °C verhit. Om risico tot verbranding te vermeiden worden aan het begin en aan het uiteinde van de leiding gemotoriseerde afsluiters geplaats. Na desinfectie wordt het hete water geloosd.
- Circulerend warm water. Bij de Markstreamer® van Aquador wordt van de koud- en/of warmwaterinstallatie, middels speciale keerkleppen en ventielen, tijdelijk een circulerend systeem gemaakt. Zo kan het gehele systeem thermisch gedesinfecteerd worden.
- Point-of-use thermische desinfectie. Deze vorm wordt vooral bij douchegroepen toegepast. Periodiek worden de douches met heet water gespoeld.
Alternatieve technieken: fysische technieken
Ultrafiltratie, pasteurisatie, UV-licht zijn technieken waarbij legionellabacteriën gedood worden zonder de chemische samenstelling van het water te veranderen. Sinds 1 juli 2011 is het Drinkwaterbesluit in werking getreden en zijn fysische technieken gelijk gesteld aan thermisch beheer (Drinkwaterbesluit artikel 44 lid 1). Ze mogen dus gewoon in drinkwaterinstallaties toegepast worden. Wel moet de apparatuur gecertificeerd zijn volgens BRL K14010-1. Bij het gebruik van fysische technieken moeten extra legionellamonsters worden genomen conform de Drinkwaterregeling tabel IIId.
In 2008 heeft het ministerie middels een beleidsbrief toestemming gegeven om de warmtapwatertemperatuur terug te brengen tot 50 °C bij het toepassen van een fysische techniek. Ook de spoelfrequentie mag worden verlaagd. Dit kan veel energie en kosten besparen. Het verlagen van de temperatuur en spoelfrequentie is echter aan voorwaarden gebonden. Vraag uw adviseur naar de mogelijkheden.
Elke alternatieve techniek heeft een eigen toepassingsgebied:
- Ultrafiltratie wordt meestal bij binnenkomst, direct na de watermeter, toegepast. Het houdt micro-organismen en vaste stoffen in het binnenkomende drinkwater tegen, waardoor er minder snel biofilm in de leidingen gevormd wordt. Het is belangrijk dat het leidingnet eerst goed gedesinfecteerd wordt. Er mogen dus geen dode leidingdelen in de installatie zitten.
- Filterdouchekoppen bevatten een ultrafilter. Het houdt legionellabacteriën bij het douchen tegen. De bacterie kan zich binnen de drinkwaterinstallatie zich verder ontwikkelen. Douchekoppen worden vaak toegepast als er in de installatie een normoverschrijding is geconstateerd en u tijdelijk toch van de douches gebruik wilt maken.
- UV-licht doodt legionellabacteriën. Doordat legionellabacteriën klonteren en zich in een amoebe bevinden, worden vaak niet alle bacteriën gedood. Daarom wordt UV-licht vaak in combinatie met ultrafiltratie ingezet.
- Pasteurisatie. Het water wordt middels een boiler langer dan 5 minuten tot boven 70 °C verhit, waarna het weer terug wordt gekoeld tot de gewenste temperatuur.
Alternatieve technieken: fotochemische beheer
Fotochemisch beheer (ofwel AOT) is gebaseerd op, het gebruik van door lagedruklampen opgewekt, ultraviolet licht in combinatie met titaniumoxide om daardoor hydroxyl radicalen (-OH) te produceren. Deze radicalen vernietigen het celwandmembraan van micro-organismen en breken ook de amoebes open waardoor de cel volledig afsterft. De hydroxyl radicalen zijn enkel in de “reactor” actief. De leverancier moet beschikken over een goedkeuring van het Ctgb en een BRL K14010-1-certificering. Fotochemisch beheer is gelijk gesteld aan thermisch en fysich beheer. Het mag toegepast worden in prioritaire, zorglichtige en nieuwbouwinstallaties. Wel moeten er extra legionellamonsters worden genomen conform het Drinkwaterregeling tabel IIId.
Alternatieve technieken: electrochemisch beheer
Wanneer thermisch, fysisch of fotochemisch beheer redelijkerwijs niet mogelijk zijn, kan electrochemisch beheer worden toegepast. (Drinkwaterbesluit artikel 44 lid 2). Electrochemisch beheer heeft als groot voordeel dat de desinfectie nawerkt in het systeem. Als er goede doorstroming in het systeem is, komt de desinfectant in het hele drinkwaternet. Anders dan bij fysische technieken verandert de chemische samenstelling van het water. Het overstappen naar electrochemisch beheer moet door een BRL-6010-gecertificeerd adviesbureau gebeuren. De apparatuur moet BRL K14010-2 zijn. Electrochemisch beheer mag alleen toegepast worden bij prioritaire installaties en moet vooraf bij ILenT aangemeld worden. Bij het gebruik van electrochemisch beheer moeten er extra watermonsters worden genomen conform de Drinkwaterregeling tabel IIId.
Er zijn twee electrochemische technieken toegestaan:
- Koper-zilver ionisatie brengt, via electrolytische weg, koper- en zilverionen in het water. Deze doden de legionellabacteriën. Ook de biofilm wordt aangetast.
- Anodische oxidatie zet zouten door middel van elektrolyse om in desinfecterende stoffen, zoals vrij chloor. Deze doden de legionellabacteriën.
Advies over alternatieve technieken
Hydroscope beschikt over brede ervaring met alternatieve technieken. Zo is er een interne werkgroep opgericht om de nieuwste technieken te beoordelen en kennis te delen. Hydroscope is BRL-6010-gecertificeerd en mag u daarom adviseren bij de overstap naar electrochemisch beheer. Er is een financieel model ontwikkeld om een globale kosten-batenanalyse te kunnen maken. Ons adviesrapport beschrijft de voor- en nadelen per alternatieve techniek en beschrijft welke alternatieve techniek het meest effectief is.
Het ministerie zoekt voor fotochemisch en electrochemisch beheer pilotprojecten. Hiermee kan onderzocht worden of bij het toepassen van deze technieken de warmtapwatertemperatuur en de spoelfrequentie op een verantwoorde manier gereduceerd kunnen worden. Sommige leveranciers hebben al pilots uitgevoerd en mogen al reductie toepassen.
